سلامت نیوز:امسال ولات حضرت فاطمه (س) و هشت مارس، روز جهانی زن با هم تقارن پیدا کرده است. نگاه حاکمیت کشورمان قرائتی رسمی از حقوق زن در اسلام است در حالی که تفکر مدرن و جامعه جهانی دیدگاهی متفاوت با نگرش جمهوری اسلامی دارد. به‌عبارت دیگر، این دو نگاه در بسیاری از موارد با یکدیگر تقابل دارند.
به گزارش سلامت نیوز، ابتکار نوشت: آنچه از قرائت اسلامی برمی‌آید این است که نگرش جهان به زن، بنیان خانواده را تضعیف می‌کند و شکل آزادی آن بی‌قید و شرط است و البته ویژگی ها و تفاوت های زنان را در نظر نگرفته و تنها به برابری و یکسان نگری دوجنس فکر می کند. این تقابل اگرچه از حیث جغرافیا و زمان طبیعی و مسلم است اما نمی‌توان یک طرف ماجرا را نادیده گرفت یا حذف کرد بنابراین به‌نظر می‌رسد باید از این دو نگاه به برآیندی رسید که وجود هر دو سو برای دیگری متقاعدکننده باشد. پرسش این است که چطور می‌توان به فصل مشترکی از دیدگاه اسلامی و جامعه جهانی نسبت به زن رسید؟ در این میان، دولت چه نقشی در رسیدن به چنین نقطه‌ای دارد؟ برخی از مدافعان حقوق زن با رویکرد اسلامی معتقدند که «اسلام با دید عاطفی به زن می‌نگرد و غرب با دید غریزی.» توضیح این دسته از افراد از این گزاره این است که خانواده، محلی است جهت پاسخگویی به نیازهای عاطفی و روانی انسان. در کانون خانواده بسیاری از فشارهای روانی از دوش انسان برداشته می‌شود و انسان به آرامش می‌رسد.
ارتباط گرم خانوادگی، انسان را از تن دادن به بسیاری از پستی‌ها و کارهایی که خلاف شان خانواده است، نجات می‌دهد. از نظر این افراد در اینجا زن می‌تواند در ایجاد چنین کانون گرمی در خانواده نقش مهمی داشته باشد که با توجه به جایگاهی که اسلام برای زن تعریف کرده می‌توان با الگوبرداری از این جایگاه، جامعه‌ای عاطفی را بنا کرد که استحکام خانواده و در نتیجه جامعه سالم را رقم خواهد زد. در واقع، نگرش مدافعان حقوق زن در اسلام این است که نگاه مدرن به زن خلاف این تعریف است. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که خواسته و نگاه مردم نسبت به این موضوع چگونه است؟ آیا می‌توان تغییر نگاه بخشی از جامعه ایران را با توجه به موضوعاتی همچون اتفاقات اخیر مبنی بر اعتراض به حجاب اجباری نادیده گرفت؟ اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در پاسخ به این سوالات می‌گوید: «مسئله زن در جامعه ما نماد دینداری پیدا کرده و از همین‌رو دچار تنوع نگاه شده است. در واقع، بخش مهمی از نگاه کشوری مسلمان همچون ایران این است که این نماد باید در رفتار، گفتار، عملکرد و باورهای زن نمود پیدا کند اما در سال‌های اخیر نگاه به زن از سوی مسئولان با مردم تعارض‌هایی پیدا کرده است. در این میان، فرهنگ عمومی هم بیان می‌کند که زنان باید یکسری شئونات اسلامی را رعایت کنند. به‌عنوان مثال در ابتدای انقلاب یک مرد با انگشتر عقیق و پیراهنی روی شلوار شناخته می‌شد و مردی که کروات می‌زد غیرمسلمان بود و متدین شناخته نمی‌شد. حالا هم در کشور ما زن بیشترین ظرفیت را برای نشان دادن نماد دینداری و شاخصه جامعه اسلامی را پیدا کرده است درحالی که این درحقیقت یک رویکرد است نه اصل مسلم.»
نسل امروز پاسخی برای سوالاتش ندارد
به گفته این عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، «آیین ما به‌عنوان آیینی پذیرفته شده رویکردهای مختلفی نسبت به دین دارد؛ نگاه برخی از علما به زن راحت‌تر و دیدگاه عده‌ای دیگر از این علما سختگیرانه است، این چندگانگی باعث شده تا نسل امروز جامعه ایران پاسخی کامل و روشنی برای سوالات خودش نداشته باشد؛ آیا دین اسلام حجاب را اصل می‌داند یا به‌عنوان یک فرهنگ در کشور ما جا افتاده است؟»
بروجردی در توضیح بیشتر می‌گوید: «بعضی از روشنفکران ایرانی که داعیه دینداری هم دارند مدعی هستند که نماد دینداری در کشور به جامعه القا شده درحالی که لزوما در متون دینی این مبحث تصریح نشده برای همین نسل ما دچار تعارض شده است و چون می‌خواهد خودش را با جهان امروز تطبیق دهد این تضاد به مرور خودش را نشان داده است. به‌عنوان نمونه این نسل می‌خواهد حجاب خود را بردارد اما آیا در عمل می‌توان این را به‌وجود آورد؟ این حرکت نوعی نافرمانی شناخته می‌شود درحالی که شاید پشت این اقدام افراد شک و تردیدی هم باشد.»
عقلانیت را حاکم کنیم
این فعال حوزه زنان برای ایجاد فصلی مشترک میان نگاه حاکمیت با مردم در بحث زنان معتقد است: «اگر می‌خواهیم رویکرد روشنفکران را در کنار دیدگاه سنتی به مسئله زنان انتزاج دهیم باید عقلانیت محک قرار بگیرد. در واقع، تعقل زنان باید این انتخاب را درباره خودش داشته باشد که البته رسیدن به نقطه اشتراک این دو وجه نگاه به زن باید بررسی و درخصوص آن مباحثه شود تا در نهایت دیدگاه مثبتی شکل بگیرد.»
به عقیده او، «درحال حاضر حریم حجاب با حریم عفاف انتزاج پیدا کرده است. با این توضیح که نمی‌توان گفت دختری که موهای او از روسری‌اش پیداست عفت را رعایت نکرده است. بنابراین رعایت عفت عمومی و باورهای عمومی جامعه باید مورد توجه قرار بگیرد. وقتی دختران ما ندا سر می‌دهند که می‌خواهند خودشان در مورد ظاهرشان انتخاب کنند باید صورت مسئله را به خوبی برای آنها توضیح دهیم که این حجاب صیانت از آنها است.»
ثبات فکری و رفتاری نداشته‌ایم
بروجردی می‌گوید: «اهمیت این موضوع درحالی است که دوگانگی نگاه در رفتار مسئولان هم هست؛ گاهی در مورد زنان بگیر و ببند شدید اعمال می‌شود و گاهی رها می‌شوند. در واقع، در این زمینه ثبات فکری و رفتاری نداشته‌ایم و نداریم. رسانه ملی و مجموعه‌های مباحثی که از سوی سران مختلف کشور مطرح می‌شود ارائه مختلفی از نگاه به زن و حضور و انتخابش در جامعه و کشور است. به‌عنوان مثال برخی از این مسئولان می‌گویند ما هیچ رفتار قانون‌مداری نباید در قبال زنان و نگاه‌شان داشته باشیم و عده‌ای معتقدند که باید در خلال قانون با آنها رفتار شود در این میان برخی هم برای انتخاب و خواسته زن و به‌طور خاص در زمینه پوشش او هیچ حقی را قائل نیستند.»
از اظهارات این فعال حوزه زنان چنین برمی‌آید که تا به‌حال راهی که درخصوص زنان طی شده نه منطقی بوده و نه تلاشی برای رسیدن به نقطه مشترکی از دو نگاه به زن در جامعه شده است چراکه او در انتهای صحبتش تاکید می‌کند که «مدیران ارشد کشور به الگوی مشخصی از نگرش نسبت به زن نرسیده‌اند.» این وضعیت درحالی است که تقابل جامعه هرچند بخشی از آن با نگاه حاکمیت به مقوله زن و خواسته‌هایش شاید در بازه زمانی کوتاهی منجر به خاموشی و سکوت شود اما شاید بی‌توجهی به این موضوع مهم و پاک کردن مقطعی صورت مسئله در بلند مدت همچون آتش زیرخاکستر عمل کند.
نظر شما